მიტროპოლიტი მაკარი მალეტიჩი: ,,ადგილობრივ ეკლესიებს ხელდასხმებთან დაკავშირებით ეჭვები არ უნდა ჰქონდეთ"
ინტერვიუ მიტროპოლიტ მაკარი მალეტიჩთან
ჟურნალისტები: ტატიანა დერკაჩი (Tatiana Derkatch) და დმიტრო ჰორევოი (Dmytro Horyevoy)
მიტროპოლიტი მაკარი მალეტიჩი იმ ორიდან ერთი ეკლესიის (,,უკრაინის ავტოკეფალური მართლმადიდებელი ეკლესია") წინამძღოლი იყო, რომელიც საბოლოოდ უკრაინის მართლმადიდებელ ეკლესიაში გაერთიანდა. მიუხედავად იმისა, რომ თავად იყო ერთი საეკლესიო სხეულის წინამძღოლი, უარი განაცხადა პიროვნულ დიდებისმოყვარეობაზე და ძალაუფლების საკუთარ თავზე აღება არ უცდია. წინამდებარე შეხვედრისას მიტროპოლიტი მაკარი საუბრობს უკრაინის მართლმადიდებელ ეკლესიაში არსებულ მდგომარეობაზე, მასში მოსკოვის საპატრიარქოს სამრევლოების შესვლაზე, ავტოკეფალიისათვის უცხოელი დიპლომატების როლზე, უკრაინის ავტოკეფალური მართლმადიდებელი ეკლესიის იერარქთა ხელდასხმაზე და გარკვეულ დეტალებზე, რომლებიც გამაერთიანებელი სინოდის კულისებში ხდებოდა.
ა. უკრაინის მართლმადიდებელი ეკლესიის შინაგანი ერთობისა და მასში სამრევლოთა გაწევრიანების შესახებ.
ტატიანა დერკაჩი: როგორ აფასებთ თქვენ ახლა უკრაინის მართლმადიდებელი ეკლესიის განმტკიცების პროცესს? არსებობს დაპირისპირებები თუ ყველა პროცესი ნორმალურად ვითარდება? გაერთიანების პროცესი გრძელდება თუ ყველაფერი გაიყინა?
მიტროპოლიტი მაკარი: უკრაინის მართლმადიდებელი ეკლესია ჯერ კიდევ განმტკიცებისა და განვითარების პროცესშია. მისი ღვთაებრივი ყოვლადუწმინდესობის, მსოფლიო პატრიარქ ბართლომეოსის წყალობითა და მსოფლიო საპატრიარქოს წმ. სინოდის მიერ, უკრაინის მართლმადიდებელი ეკლესია გაერთიანდა. ეს არის შედეგი ორი ეკლესიის - ,,უკრაინის მართლმადიდებელი ეკლესიის- კიევის საპატრიარქო” და ,,უკრაინის ავტოკეფალური მართლმადიდებელი ეკლესიის" ერთობისა. უკრაინის მართლმადიდებელი ეკლესიის მოსკოვის საპატრიარქოდან ჩვენთან ერთობაში შემოვიდნენ მიტროპოლიტები სიმეონი და ალექსანდრე. თუ ამ ორი ეკლესიის კავშირი არ იქნებოდა შედეგიანი და არ იარსებებდა მსოფლიო პატრიარქის კურთხევა და გადაწყვეტილება მსოფლიო უკრაინის ადგილობრივი მართლმადიდებელი ეკლესიის აღიარებისათვის, მაშინ არ მოხდებოდა გაერთიანება, აგიხსნით რატომ. ვინაიდან პატრიარქი ფილარეტი არასდროს არ თანხმდებოდა სხვა სახელწოდებაზე, გარდა ,,კიევის საპატრიარქოსი". ვფიქრობ, რომ მორწმუნეთა დაყოფა ,,უკრაინის მართლმადიდებელ ეკლესიაში “ და ,,უკრაინის მართლმადიდებელი ეკლესიის - მოსკოვის საპატრიარქოში" - დროებითი ფენომენია. არც ვიტყოდი, რომ არსებობს ეს დაყოფა . უკრაინელთა 75%-ს მიღებული აქვს გადაწყვეტილება და სურთ რომ არსებობდეს ადგილობრივი მართლმადიდებელი ეკლესია, მაგრამ ელოდებიან. მათ აკავებენ სხვადასხვა რუსული უგუნურობითა და ცილისწამებით, კლერიკოსთა მოლოდინით. უკრაინის მართლმადიდებელი ეკლესია არ უნდა შეეცადოს სამრევლოთა მოზიდვას, არამედ იმუშაოს, შეხვდეს სასულიერო პირებს და ყველაფერი კარგად წავა.
ტატიანა დერკაჩი: იქნებ აქ იგივე მიდგომა არ არის სწორი? როცა იკრიბება სამრევლო და წყვეტს უკრაინის მართლმადიდებელ ეკლესიაში შესვლას, იწყება წინასწარ განსაზღვრული კანონიკური პროცედურა. შემდეგ ტაძარში მორიგე სასულიერო პირსა და მრევლს შორის დაპირისპირება ხდება, მრევლში განხეთქილება და აურზაური წარმოიქმნება. იქნებ, რაიმე ძირეულად უნდა შეიცვალოს? სხვაგვარად რომ ვთქვათ, იქნებ ჯერ მოლაპარაკებები განხორციელდეს?
მიტროპოლიტი მაკარი: ვფიქრობ, რომ ეს არ არის სწორი. სინოდზე ვუთხარი უნეტარეს ეპიფანეს და სინოდის სხვა წევრებს, რომ ჩვენ არ უნდა ვიმოქმედოთ სამრევლოთა გაყოფისათვის. ჩვენ კლერიკოსებთან უნდა ვიმუშაოთ ისეთი გზით, რომ ისინი ერთობისკენ დავძრათ. ეს იქნება დარტყმა რუსული მართლმადიდებელი ეკლესიისათვის და ეს მცდელობა იქნება გულწრფელი და ღია.
ტატიანა დერკაჩი: მაგრამ სურვილი არ აქვთ მოსკოვის საპატრიარქოს კლერიკოსებს. იქნებ თავიანთი ეპისკოპოსის ეშინიათ? იქნებ არსებობს ეკონომიკური დამოკიდებულების გარკვეული ფორმა?
მიტროპოლიტი მაკარი: გავიხსენებ 1989 წლის ამბავს. 1-ელ შეხვედრაზე, რომელიც მოამზადა მღვდელმა იოანე პასულიამ, იმყოფებოდა 15 მღვდელი (იოანე პასულია და ვლადიმირ იარემა იყვნენ ქალაქ ლვოვის წმ. პეტრესა და წმ პავლეს სამრევლოებით მღვდლები და იყვნენ პირველები, რომელთაც განაცხადეს რუსეთის მართლმადიდებელი ეკლესიიდან წასვლისა და უკრაინის მართლმადიდებელ ეკლესიაში შესვლის შესახებ). და მაშინ პირველმა მღვდელმა ვლადიმირმა (უკრაინის მართლმადიდებელი ეკლესიის პატრიარქ დიმიტრის შთამომავალი) თქვა: ,,მე გადავდგი პირველი ნაბიჯი წმ. პეტრესა და პავლეს სამრევლოებთან ერთად, მაგრამ ახლა უნდა დამეხმაროთ, რომ გვქონდეს შედეგი “. საბოლოოდ 15-დან 6-მა მოაწერა ხელი. ეს მოხდა შემდეგნაირად: ერთმა მღვდელმა აიღო კალამი ხელის მოსაწერად, მეორემ კი გამოგლიჯა ხელიდან და უთხრა: ,,არ გააკეთო ეს!”. შემდეგ სხვები მივიდნენ იმ ექვსთან, რომლებიც მზად იყვნენ ხელმოსაწერად უკრაინის მართლმადიდებელ ეკლესიაში გაწევრიანებისათვის და მათ უთხრეს: ,,არ გააკეთოთ ეს!” ჩემივე თვალებით შევხედე მათ და მათაც მე. მაგრამ ეს რუსული ეკლესია იყო, ახლა კი ადგილობრივი, დამოკიდებელი ეკლესია არსებობს. როგორც ვიცით, პოლიტიკაში და განსაკუთრებით ეკლესიაში, არსებობენ ძალიან ცოტა გაბედული ადამიანები და ეს არის ტრაგედია უკრაინისთვის.
ტატიანა დერკაჩი: ჯერ შეთანხმებას მივაღწიოთ და აღარ ექნებათ მოსკოვის საპატრიარქოს ეპისკოპოსებს მიზეზი სპეცრაზმელების თანხლებით იმოძრაონ (იგულისხმება რუსეთის ეკლესიის მიერ დაქირავებული ჯარისკაცები, რომლებიც ცდილობენ არეულობა წარმოქმნან სამრევლო შეკრებებისას, როდესაც ისინი განიხილავენ უკრაინის მართლმადიდებელ ეკლესიასთან შეერთების საკითხს). ანუ როდესაც მთელი სამრევლო მხარს უჭერს უკრაინის მართლმადიდებელ ეკლესიასთან შეერთებას, მღვდელი აცხადებს: ,,ყველაფერი დასრულდა, არ ძალმიძს თქვენ გვერდით ვიყო. წადით და ახალი კრებული შექმენით“ (ანუ სამრევლო). სწორედ ეს წარმოადგენს პრობლემას: დავიწყეთ სამრევლოების უკრაინის მართლმადიდებელ ეკლესიაში გადაყვანა ელვსებური ომის ტაქტიკის გამოყენებით, სწორედ ამიტომ გაჩნდა ამგვარი პრობლემები.
მიტროპოლიტი მაკარი: ეს არის შეცდომა. მე ვურჩევდი მათ, რომ რაც გააკეთეს, კვლავ არ გაეკეთებინათ და რომ ვიმუშავოთ არა მხოლოდ მღვდლებთან, არამედ - ეპისკოპოსებთანაც. აქ უნდა გავიმარჯვოთ ჩვენს ამპარტავნებაზე. ჩვენ, სასულიერო პირები, ამპარტავნები არ უნდა ვიყოთ, მაგრამ მას სამწუხაროდ ჩვენზე დიდი გავლენა აქვს. მიუხედავად იმისა, რომ ჯერჯერობით ამ მიდგომას (იგულისხმება მოსკოვის საპატრიარქოს იურისდიქციაში მყოფ სასულიერო პირებთან ურთიერთობას) არ მოაქვს ნაყოფი, შეიძლება რომ მომავალში მოიტანოს. მე სოფრონს მრავალგზის შევხვდი… (გულისხმობს ჩერკასის მიტროპოლიტ სოფრონს, მოსკოვის საპატრიარქოს იერარქს, რომელიც თავდაპირველად დადებითად იყო განწყობილი ავტოკეფალიისთვის, მაგრამ საბოლოოდ არ მიიღო მონაწილეობა გამაერთიანებელ კრებაში).
ტატიანა დერკაჩი: და თქვენ როგორ აფასებთ მის დამოკიდებულებას ავტოკეფალიის იდეისადმი? თვალთმაქცურია თუ გულწრფელი? რამ აქცია იგი მერყევ პიროვნებად? ფილარეტი? ფილარეტი უკვე აღარ თამაშობს საზოგადო მოღვაწის როლს?
მიტროპოლიტი მაკარი: ვფიქრობ, რომ იქნებ ის ჯერ კიდევ ელოდება, ვინაიდან სკამი პატრიარქ ფილარეტისა ჯერ კიდევ სინოდშია (იღიმის).. მე სხვა მღვდელმთავრებთან ერთად ვესაუბრე მას (უკრაინის მართლმადიდებელი ეკლესიის მოსკოვის საპატრიარქო). არ ვარ ეგოისტი და მომწონს მასთან ერთად საუბარი, მომწონს რომ გახსნილია დიალოგისთვის. ვფიქრობ, ყველაფერი მოგვარდება, ყველაფერი თავის ადგილზე დადგება უკრაინის მართლმადიდებელ ეკლესიაში. ვიდრე ეს პერიოდი გრძელდება, მოთმინებაა საჭირო.
ტატიანა დერკაჩი: ეს ბუნებრივია?
მიტროპოლიტი მაკარი: დიახ, არის. არ უნდა ვთქვათ, რომ ყველაფერი დასრულდა, გაგრძელდება. ისე ვფიქრობ, როგორც ვფიქრობდი 1989 წელს, როცა სხვა 5 მღვდელთან ერთად ხელი მოვაწერე (მაკარიოსი იყო ექვსთაგან ერთი, რომელმაც ხელი მოაწერა რუსეთის მართლმადიდებელი ეკლესიიდან უკრაინის ავტოკეფალურ ეკლესიაში გადასვლას). ჩემმა სინდისმა მაშინ მითხრა, რომ ეს არ იყო შემთხვევითი, რომ ვიცხოვრებ, რათა ვიხილო ავტოკეფალური ეკლესია. არ ვფიქრობდი, რომ გავხდებოდი ეპისკოპოსი და წინამძღოლი. არ ვფიქრობდი და არ ველოდებოდი.
ტატიანა დერკაჩი: შევეხეთ პატრიარქ ფილარეტის როლს. ის წარმოადგენს საშიშროებას უკრაინის მართლმადიდებელი ეკლესიისათვის?
მიტროპოლიტი მაკარი: ვფიქრობ, რომ ყოფილი პატრიარქი ფილარეტი ვერ მიაღწევს სქიზმას უკრაინის მართლმადიდებელ ეკლესიაში. არ არის 1992 წელი, როცა სჯეროდათ, რომ ის რუსეთის მართლმადიდებელი ეკლესიის მსხვერპლი იყო. ერთი მხრივ, არსებობდა ერთი ადამიანი- კომუნისტური პარტიის ყოფილი იდეოლოგი, უკრაინის პირველი პრეზიდენტი (იგულისხმება დამოუკიდებელი უკრაინა), ლეონიდ კრავჩუკი. მისი მხარდაჭერის გარეშე დიდი ალბათობით ფილარეტის ირგვლივ არც არაფერი მოხდებოდა. სხვა მხრივ, იყო დაპირისპირება უკრაინის ავტოკეფალურ მართლმადიდებელ ეკლესიაში. მღვდლები იყვნენ დაღლილნი ამ დაპირისპირებისაგან. ესეც რეალური იყო, არ შეიძლებოდა დაგვემალა. ეს დაეხმარა მას, რომ მღვდლებმა დატოვეს უკრაინის ავტოკეფალური მართლმადიდებელი ეკლესია და გადავიდნენ ფილარეტის ,,კიევის საპატრიარქოში“. მაგრამ დღეს ეპისკოპოსები, მღვდლები და უკრაინელი საზოგადოება ცდილობს ერთიანი, ძლიერი, ადგილობრივი მართლმადიდებელი ეკლესიის შექმნას, რომლის გაძლიერებასა და განვითარებას ცდილობს ყველა.
ტატიანა დერკაჩი: იმ წამიდან, როცა არსებობდა ორი პარალელური იურუსდიქცია, ეს ნორმალური იყო?
მიტროპოლიტი მაკარი: დიახ, ნორმალურია. ადრე მკითხეთ სამრევლოთა გაყოფისათვის. ვფიქრობ, არ არსებობს არანაირი დაყოფა. ვთქვი, რომ როგორც სტატისტიკური მონაცემები გვიჩვენებენ, უკრაინელთა 75% დადებითად არის განწყობილი ავტოკეფალიის აღიარების ტომოსზე. იქნებ მეტნიც. საუბარია მორწმუნეებზე, რომელნიც არიან ,,უკრაინის მართლმადიდებელი ეკლესიისა“ და ,,უკრაინის მართლმადიდებელი ეკლესიის - მოსკოვის საპატრიარქოს" წევრები. მაგრამ ვიმეორებ, საჭიროა მოთმინება. არსებობენ ისეთებიც, რომელთაც უკვე გადაწყვეტილი აქვთ უკრაინის ავტოკეფალურ ეკლესიაში გაერთიანება. ვფიქრობ, რომ თუ უკრაინის მართლმადიდებელი ეკლესია წინ წაიწევს ერთობით და არ შექმნის დაპირისპირებებს, გვექნება შედეგიც.
ტატიანა დერკაჩი: ფილარეტი უკვე წარსულს წარმოადგენს?
მიტროპოლიტი მაკარი: შეუძლებელია, რომ ამ ყველაფრის შემდეგ წარსული გახდეს.
დმიტრო: უნერატეს ფილარეტს ბრალი ედება ზოგიერთთაგან, რომ ატარებს საპატრიარქო კუნკულს, თავის თავს პატრიარქს უწოდებს და ჯერ კიდევ ორი პანაღიით მსახურობს. მაქვს ნანახი ფოტოები მსახურებიდან. თქვენ მსახურობთ ერთი პანაღიითა და ჯვრით. ეს იყო ის რაღაც, რაც თქვენ მოგთხოვათ?
მიტროპოლიტი მაკარი: მე პირადად სინოდზე ვთქვი: ,,უწმინდესო, როდესაც ჩვენ ეკლესიათა საჭეთმპყრობელნი ვიყავით, თუმცა თქვენ თავს არ გედრებით, მეც ამგვარად ვმოქმედებდი (მაკარიც ორ პანაღიას ატარებდა, რისი პატივიც მხოლო ავტოკეფალურ ეკლესიათა მეთაურს აქვს,) შემდეგ ეს დავთმე, რისი გაკეთებაც (პანაღიის დათმობა, მთარგმნ.) არც სინოდს და არც ახალ ახალ მეთაურს არ მოუთხოვია ეს, არამედ მხოლოდ ჩემით გავაკეთე. გამაერთიანებელი სინოდის შემდეგ პირველ წმ. ლიტურღიაზე დავაბრუნე ერთი პანაღია და გავხდი უბრალო ეპისკოპოსი უკრაინის მართლმადიდებელი ეკლესიისა. თქვენ რატომ არ შეგიძლიათ იგივეს გაკეთება? შეიმოსეთ ერთი სამიტროპოლიტო კუნკული და გახდით კარგი მრჩეველი თქვენი მოწაფისათვის. რატომ? მითხარით". ფილარეტმა შემომხედა და რუსულთან გამოთქმით მიპასუხა, მინიშნებით, რომ არ ვართ თანაბარნი. მე ვუპასუხე, რომ უპირატესი არ არის უპირატესი, თუ არ აქვს უფრო მეტი თავმდაბლობა.
ტატიანა დერკაჩი: საკმაოდ დიდი ხნის განმავლობაში რატომ არ შეიტანეთ ცვლილებები ,,უკრაინის ავტოკეფალური მართლმადიდებელი ეკლესიის“ მართვა-გამგეობის დოკუმენტში? (მაკარიმ საბოლოოდ გააუქმა ,,უკრაინის ავტოკეფალური მართლმადიდებელი ეკლესია“ როგორც იურიდიული პირი 2019 წლის ივლისში, ავტოკეფალიის ტომოსის გადაცემიდან შვიდი თვის შემდეგ). იქნებ ეს ყველაფერი ფილარეტს უკავშირდება? იქნებ სიფრთხილეს ან ნდობის არქონას?
მიტროპოლიტი მაკარი: დიახ, მე მქონდა ნდობის დეფიციტი. სრულად ნათელი იყო, რომ ყოფილმა პატრიარქმა ფილარეტმა 2018 წლის 15 დეკემბრის გამაერთიანებელი სინოდის წინ ბევრი მოთხოვნა წამოაყენა. თავის ეპისკოპოსებთან ერთად კრებაზე მისვლას მნიშვნელობა არ მიანიჭა. მოვიდნენ მხოლოდ 3 საათის შემდეგ. არ უთქვამთ, მაგრამ ასე მოხდა, მხოლოდ მას შემდეგ, რაც აღსრულდა ფილარეტის ყველა მოთხოვნა, მაშინ გავაცნობიერე, რომ ფილარეტს გამაერთიანებელი სინოდის გაუქმების სურვილი ჰქონდა, აგრეთვე ისეთი ვინმეს გამოჩენისაც, ვისაც ამის გამო (გამაერთიანებელი სინოდის გაუქმება, მთარგმნ.) დაადანაშაულებდნენ. სწორედ ეს იყო მისი მიზანი და არა რაიმე სხვა.
ბ. უცხოელი დიპლომატების როლი ავტოკეფალიის განმტკიცებაში
დმიტრო: ცნობილია, რომ სარწმუნოებრივი საკითხები პოლიტიკისაგან დამოუკიდებლად არ არსებობს. იკვეთება პოლიტიკასთან ერთი ან სხვადასხვა გზით. რუსეთის მართლმადიდებელი ეკლესია ძალიან მკაცრად სდებს ბრალს მსოფლიო პატრიარქ ბართლომეოსს, რომ არის აშშ-ის აგენტი, რომ დამოკიდებულია მასზე და ა.შ. ერთ შეხვედრაზე გითხარით, რომ დიპლომატები აშშ-დან, დიდი ბრიტანეთიდან, საფრანგეთიდან და გერმანიიდან ინტერესდებოდნენ ჩვენი ავტოკეფალიის საკითხით. თუმცა, თქვენი სიტყვები დამახინჯებულ იქნა რუსეთის მართლმადიდებელი ეკლესიისა და რუსული მედიასაშუალებების მიერ და მათ იმგვარი ფორმით გააშუქეს თქვენი ნათქვამი, რომ თითქოს ამერიკისა და ევროპის გარეშე არ იარსებებდა ჩვენი ავტოკეფალია, რომ ეს იყო მათი ჩანაფიქრი. რეალურად რა გქონდათ მხედველობაში იქ იმ შეხვედრაზე?
მიტროპოლიტი მაკარი: ბევრი ტალახი ესროლეს მის ღვთაებრივ ყოვლადუწმინდესობას, მსოფლიო პატრიარქ ბართლომეოსს და მსოფლიო საპატრიარქოს წმ სინოდს. ეს ცნობილია არა მხოლოდ უკრაინაში, არამედ მთლიანად სამყაროში. მე გამოვხატავდი სიხარულსა და კმაყოფილებას, რადგან სამყაროს დიდი ქვეყნის წარმომადგენლები უბრალოდ კი არ ინტერესდებოდნენ უკრაინის პოლიტიკური განვითარებით და რუსეთის წინააღმდეგ სანქციებს იყენებდნენ, არამედ მორწმუნეთა სულიერი ცხოვრებითა და უკრაინელი ერის ღვთისმოშიშებითაც ინტერესდებოდნენ.
ტატიანა დერკაჩი: რომ დავაზუსტოთ, მიიღეს სარწმუნოებრივი ფაქტორი თავიანთ საქმეში?
მიტროპოლიტი მაკარი: დიახ. დაინტერესდნენ, რომ გაეგოთ ჩემგან , როგორც ყოფილი წინამძღოლისაგან ,,უკრაინის ავტოკეფალური მართლმადიდებელი ეკლესიისა", ჩემი აზრი. ვართ მზად, რომ მივიღოთ ტომოსი და აღიარება მართლმადიდებელი სამყაროსაგან? ვართ მზად, რომ გავერთიანდეთ? მე მათ ვუპასუხე, რომ ამისთვის მზად ვართ და ეს არ იყო მხოლოდ ჩემი პირადი აზრი. ბევრჯერ ვიყავი შენახვედრი და ნასაუბრები ეპისკოპოსებთან და კლერიკოსებთან. არ არსებობდა არანაირი გავლენა დიდი სახელმწიფოებისა, მისი ღვთაებრივი ყოვლადუწმინდესობის ამ გადაწყვეტილებაში. ვგულისხმობთ იმ უგუნურებას, რომელსაც ახორციელებს რუსული პროპაგანდა მთელ მსოფლიოში. როცა ვსაუბრობდი დიპლომატებთან, არ გამიგია არც ერთი სიტყვა შემთხვევითაც კი, რომ მსოფლიო პატრიარქ ბართლომეოსზე ზემოქმედებდნენ.
დმიტრო: ღვთისა და ერის ნების გარეშე რაც არ უნდა გაეკეთებინა დიპლომატებს, არაფერი არ მოხდებოდა.
მიტროპოლიტი მაკარი: დიახ. რატომ გააკეთა ეს მსოფლიო პატრიარქმა? იმიტომ, რომ ეს იყო სურვილი მორწმუნეებისა. მე 10 წელია ვიხსენიებ მსოფლიო პატრიარქს. რატომ? 2010 წელს ,,უკრაინის ავტოკეფალური მართლმადიდებელი ეკლესიის“ წმ. სინოდმა გადაწყვიტა, რომ მოიხსენიოს მსოფლიო პატრიარქი, როგორც გამოხატულება მათი მგზნებარე სურვილისა, რომ მინიჭებულ იქნეს კანონიკური ავტოკეფალია მსოფლიო საპატრიარქოს მიერ უკრაინის ეკლესიისათვის.
ტატიანა დერკაჩი: ეს სურვილი დიდი დროის განმავლობაშია მომწიფებული?
მიტროპოლიტი მაკარი: მე მორწმუნეთა სურვილს მოვიშველიებდი. ეს სურდათ სასულიერო პირებსა და ერს. მხოლოდ ლვოვის ეპარქიაში იყო 370 სამრევლო, ასევე რივნის, ვიოლინისა და ტავრიას ეპარქიაში. ამ უკანასკნელში, რომელიც 60 კილომეტრით დაშორებული დაპყრობილი ყირიმიდან, ქალაქ კალანჩაკში, მსხემობდა ჩვენი კრებული, სადაც იხსენებდნენ მსოფლიო პატრიარქ ბართლომეოსს (გულისხმობს ,,უკრაინის ავტოკეფალური მართლმადიდებელი ეკლესიის“ სამრევლოებს, რომლებიც მთელ უკრაინაში იყვნენ მიმოფანტულნი, სურდათ რომ გაერთიანებულიყვნენ იმ ახალ, კანონიკურ ეკლესიაში, რომელმაც მიიღო ტომოსი მსოფლიო საპატრიარქოდან).
ტატიანა დერკაჩი: რომ დავაზუსტოთ, დიპლომატებს სურდათ გაეგოთ, რომ ეს არ იყო რაღაც მარტივი, უმნიშვნელო საქმე, რომელმაც გამოიწვია არასტაბილური მდგომარეობა?
დმიტრო: რომ იყო მოთხოვნა ქვემოდან, უკრაინელი ერისაგან.
მიტროპოლიტი მაკარი: სურდათ, ყოფილიყვნენ დარწმუნებულნი, თუ გვინდა ჩვენ ეს და თუ გვაქვს ამის აუცილებლობა, რომ არ არის რაიმე გეგმა, რომელიც მთავრობისაგან შექმნებოდა (ავტოკეფალიისთვის რომ ერის სურვილი არ არსებულიყო).
ტატიანა დერკაჩი: და გაიგეს, რომ ეს არ იყო პოლიტიკური ძალაუფლების გეგმა?
მიტროპოლიტი მაკარი: დაინახეს ჩვენი გულწრფელობა. ზოგჯერ ცრემლებიც ჩვენს თვალებზე და მიხვდნენ, რომ ჩვენ ეს გვჭირდება და რომ ეს ნამდვილად გვინდა.
გ. უკრაინის ავტოკეფალური მართლმადიდებელი ეკლესიის ეპისკოპოსთა ხელდასხმისათვის
დმიტრო: რუსი დიპლომატები ხშირად დადიან ადგილობრივ ეკლესიებში და ამბობენ, რომ არ იყო საჭირო ტომოსის გადაცემა და ყოველი შესაძლო გზით ცდილობენ ავტოკეფალიისთვის ხელის შეშლას.
ტატიანა დერკაჩი: საბერძნეთის ეკლესიის წმინდა სინოდსაც კი მისწვდნენ, რითაც ჩაერივნენ სხვა ადგილობრივი ეკლესიის შიდა საქმეებში, მაგრამ ამასთან დაკავშირებით დუმან. (იხ. http://www.ippo.ru/news/article/sergey-gavrilov-prinyal-uchastie-v-zasedanii-svyas-404354)
მიტროპოლიტი მაკარი: დიახ, ნამდვილად ერევიან. მე მაქვს ერთი საინტერესო წერილი, რომლის შესახებაც მოგახსენებთ. 1993 წელს ლვოვის ერთ-ერთი ეპისკოპოსი შეეცადა, რომ შეექმნა განცალკევებით ფრანგული სამიტროპოლიტო, საფრანგეთის სამიტროპოლიტო.
ტატიანა დერკაჩი: მოსკოვის საპატრიარქოს?
მიტროპოლიტი მაკარი: დიახ.
ტატიანა დერკაჩი: რომ დავკონკრეტდეთ, სერიოზულად შეიმუშავეს ეს გეგმა? მათთვის ხელდასხმასთან დაკავშირებით რაიმე სახის დაბრკოლება საერთოდ არ არსებობდა?
მიტროპოლიტი მაკარი: 2011 წელს მცდელობა არ დააკლეს, რომ ეს მზაკვრული ჩანაფიქრი სისრულეში მოეყვანათ. ზოგიერთი ეპისკოპოსი მე მირჩევდა, წავსულიყავი მოსკოვის საპატრიარქოში, მაგრამ მათ ვუთხარი: ,,მიბრძანდით თქვენ. დაე, შევხედოთ, რამდენი გამოგყვებათ" და მპასუხობდნენ: ,,შენ გარეშე არ გვღებულობენ".
დმიტრო: ანუ მზად იყვნენ თქვენ მისაღებად ყოველგვარი პირობისა და ხელდასხმის გარეშე?
მიტროპოლიტი მაკარი: დიახ, ხელდასხმის გარეშე და ბუნებრივია, პირობას დებდნენ, რომ ყველა რუსული სამრევლო (საფრანგეთის) ჩვენთან გაწევრიანდებოდა.
დმიტრო: მიუხედავად იმისა, რომ მორწმუნეებში საჯაროდ თქვეს, რომ სქიზმატები ხართ, რომ არ გაქვთ მადლი, ისინი საიდუმლოდ გწერდნენ, რომ აღიარებდნენ თქვენს ხელდასხმას?
მიტროპოლიტი მაკარი: დიახ და თუ დაგაინტერესებთ, მე მოგცემთ ამ წერილს , რომ გაასაჯაროოთ.
დმიტრო: ხელდასხმათა კვალზე დაგვაყენა წერილმა. თქვენ ხელდასხმა მიიღეთ პატრიარქ დიმიტრის (იგულისხმება დიმიტრი იარემა, მთარგმნ.) ეპისკოპოს იგორ ისიჩენკოსა და მიტროპოლიტ მეთოდესაგან. სწორია?
მიტროპოლიტი მაკარი: დიახ.
დმიტრო: პატრიარქ დიმიტრის (დიმიტრი იარემა) ხელი დაასხა ეპისკოპოსმა პეტრემ (პეტრუსი), ხოლო პეტრეს ანტონიმ (მასენდიჩი). ხოლო ეს ყველაფერი ეპისკოპოს იოანემდე (ბონდარჩუკი) და მის ძმა, ბასილამდე მიდის.
მიტროპოლიტი მაკარი: არსებობს მემკვიდრეობის სამი ხაზი: პირველი მიტროპოლიტ იოანესაგან (ბონდარჩუკი), მეორე- პატრიარქ მსტისლავ (სკრიპნიკი), ხოლო მესამე ხაზი ყოფილი პატრიარქის- ფილარეტისგან მოდის, რომელიც "უკრაინის ავტოკეფალური მართლმადიდებელი ეკლესიის" მეორედ დაარსებიდან იღებს სათავეს პოლიკარტე (პახოლიუკი) ხელდასხმულ იქნა პატრიარქ მსტისლავისა და ანტონისაგან (ფიალკო).
დმიტრო: საინტერესო იქნებოდა, რომ დაიწეროს შრომა ხელდასხმათა ამ ყველა ხაზის შესახებ, ვინაიდან არსებობს მრავალი ცილისწამება. უპირველესი, რომელიც ეხება ბიკენტი ჩეკალინს. ფიქრობენ, რომ მას ეპისკოპოსად ხელდასხმა მიღებული აქვს ,,კატაკომბურ ეკლესიაში" და ხელდასხმა აღასრულა მაშინდელმა მოქმედმა ეპისკოპოსმა რუსეთის მართლმადიდებელი ეკლესიისა და ერთმა ეპისკოპოსმა ,,კატაკომბური ეკლესიიდან", რომელიც თანაზიარებაში იყო ROCOR-თან. ROCOR მოგვიანებით აღიარებულ იქნა, ე.ი. ჰქონდა სამოციქულო მემკვიდრეობა და ამ გზით ჩეკალინს ჰქონდა სამოციქულო მემკვიდრეობა და საბოლოოდ ეპისკოპოსად ხელდასხმაც. თუმცა არ არსებობს არანაირი დამამტკიცებელი საბუთი ან წერილი მისი ხელდასხმის შესახებ. თავად ამბობდა, რომ KGB-მ ერთ-ერთი გამოძიების დროს, მისგან ყველა ის დოკუმენტი წაიღო, რომლებიც მის ხელდასხმას ადასტურებდნენ.
მიტროპოლიტი მაკარი: ამ ცილისწამებაზე საპასუხოდ მინდა ვთქვა, რომ ეპისკოპოსი ბიკენტი ჩეკალინი არ არის და არც არასდროს ყოფილა ,,უკრაინის ავტოკეფალური მართლმადიდებელი ეკლესიის’’ ხელმძღვანელი. დიახ, 1990-იან წლებში, როგორც მესამე ეპისკოპოსი, ზოგიერთი ეპისკოპოსის ხელდასხმაში მონაწილეობდა.
ბასილი ბონდაჩუკი ადასტურებს, რომ მის ხელდასხმაში სიმფეროპოლისა და ყირიმის ეპისკოპოსი ვარლაამ ილიუშენკო მონაწილეობდა, მაგრამ ხელდასხმის დამადასტურებელ დოკუმენტებზე ხელი არ მოუწერია.
ამის მიუხედავად ასებობენ მოწმეები, რომლებიც ადასტურებენ რომ იგი (ვარლაამი, მთარგმნ.) ხელდასხმას ესწრებოდა.
დმიტრო: მართლმადიდებლური სწავლების თანახმად, მინიმუმ 2 ეპისკოპოსი უნდა იყოს ხელდასხმაზე, ასე არ არის?
მიტროპოლიტი მაკარი: დიახ. ჩეკალინი იყო მესამე. მე პირადად არ შევხვედრივარ არასდროს, ვინაიდან მე ხელდასხმა 1996 წელს მივიღე. არ გვაქვს პიროვნული ნაცნობობა. ჩემი ხელდასხმისათვის კი უკვე გითხარით, რომ მემკვიდრეობის სამი ხაზი არსებობს.
დმიტრო: დავუბრუნდეთ შეკითხვას, რომლითაც დავიწყეთ. რუსეთის მართლმადიდებელ ეკლესიაში როცა გეგმავდნენ, რომ შეექმნათ საფრანგეთის სამიტროპოლიტო და მზად იყვნენ თქვენს მისაღებად, არ ჰქონდათ არანაირი ეჭვი თქვენი ხელდასხმის კანონიკურობისადმი?
მიტროპოლიტი მაკარი: არა, არ ჰქონდათ არანაირი ეჭვი და ეს ნიშნავს, რომ ადგილობრივ ეკლესიებს არ უნდა ჰქონდეთ ეჭვი ხელდასხმათათვის. რაც შეეხება ადგილობრივ ეკლესიებს, მე ყოველთვის ვიყავი მომხრე ეჭვთა გაქარწყლებისა და მათთან ურთიერთობის განვითარებისათვის. 15 წელი ვცდილობდი თავიდან ამერიდებინა ,,უკრაინის მართლმადიდებელი ეკლესიისა" და პირადად მიტროპოლიტ მეთოდესათვის, ადგილობრივ ეკლესიებთან ნებისმიერი დაპირისპირება. მას ვარწმუნებდი, რომ არ შეექმნა სამრწვლოები სხვა ადგილობრივი ეკლესიების კანონიკურ ტერიტორიაზე, სხვაგვარად რომ ვთქვათ, არ გაეკეთებინა ის, რაც გააკეთა ფილარეტმა.
წყარო: https://cerkvarium.org
სპეციალურად საიტისთვის ბერძნულიდან თარგმნა გიორგი გეგუჩაძემ